Film, film, film, film: Turner Prize 2018 (vergeet de schilderkunst maar even)
‘Oh dear. Oh dear. What a miserable, tedious, poker-faced display the Turner is this year! For god’s sake bring back the visual allure – and perhaps even some of those colourful objects in two or three dimensions. Cheer us all up for a change. We know that the world and all its misfortunes is too much with us. But it always has been.’
The Independent over de Turner Prize 2018, 24 september j.l.
Het dagblad noemt de belangrijkste Britse kunstprijs, te zien in Tate Britain in Londen, een tendentieuze schijnvertoning. Schilderijen en ander visueel schouwspel doen niet mee. Alles dit jaar is film, film, film en film en dat vinden ze, ondanks goedbedoeld engagement, meer dan jammer.
Forensic Architecture, Naeem Mohaiemen, Charlotte Prodger en Luke Willis Thompson waren genomineerd voor de Turner Prize 2018. Volgens Alex Farquharson, directeur van Tate Britain en juryvoorzitter van de prijs, laat de keuze van juist deze vier genomineerden zien hoe kunstenaars van nu bezig zijn met de meest urgente politieke en humanitaire problemen van vandaag en ook hoe belangrijk bewegend beeld daarbij is.
Politieke en humanitaire thema’s
Het gaat de jury om het engagement en dat wordt serieus gepresenteerd. De ‘show’ ziet er strak uit. In een grote galerij staat een witte tafel, omringd door grijze banken, waarover 43 boeken zijn uitgestrooid. De titels zijn het engagé van het moment: Hollow Land – Israel’s Architecture of Occupation; Back to Black: Black Radicalism; The Extreme Centre – A Warning, door Tariq Ali. Je móet ze gelezen hebben. Daarachter zijn de filmzalen. Soms met banken, soms is een bioscoopsetting gecreëerd. Daar worden de politieke en humanitaire thema’s ‘gedraaid’. Er is lustig gebruik gemaakt van de hedendaagse media. Zo nam Charlotte Prodger de iPhone ter hand en gebruikte Luke Willis Thompson een Facebook-livestream als uitgangspunt.
Een film die onze aandacht het langst vasthield, is Tripoli Cancelled van Naeem Mohaiemen: een trage verhandeling over een man die tien jaar op een verlaten vliegveld verblijft, geïnspireerd op het waargebeurde verhaal van zijn vader, die in 1977 negen dagen vastzat op een Grieks vliegveld, nadat hij zijn paspoort was kwijtgeraakt.
Genomineerd: In de film Tripoli Cancelled (2017) vertelt Naeem Mohaiemen het verhaal van een man die tien jaar alleen op een verlaten vliegveld woont. Beeld: Dimitris Parthimos
We hadden twee uur voor Tate Britain gereserveerd, waarin we ook ‘even’ de Turner-genomineerden bekeken. Verkeerd ingeschat. Het bleek een filmprogramma van bij elkaar van vijf uur! Na de derde film keek mijn 79-jarige schoonmoeder me aan, en vroeg: ‘Kun je me uitleggen hoe ik dit moet zien?’ Ik verklaarde dat hedendaagse kunstenaars vaak gebruik maken van films en dat je ze als een ‘soort van documentaire’ kon zien. Maar ook ik begreep het geheel niet zo goed en probeerde via de tekst de clou te vatten. Toch kon het onze aandacht niet lang vasthouden en het viel ons op dat ook andere bezoekers de films niet ‘uitkeken’. We verlieten enigszins confuus de ruimte. Waar is de schilder- en beeldhouwkunst toch gebleven? Om toch nog even te genieten van de ‘ambachtelijke’ kunst gingen we de klassiekers in de Tate bewonderen.
Update: de winnaar nam gewoon de iPhone ter hand
Op 4 december j.l. werd bekend dat Charlotte Prodger de winnaar is van de belangrijkste Britse kunstprijs met haar video’s, waaronder de film Bridgit. De jury roemt het gebruik van de iPhone. ‘Dit is het meest diepgaande gebruik van een apparaat dat zo prozaïsch is als de iPhone, wat we tot nu toe in de kunst hebben gezien’, zegt Alex Farquharson. Voor deze 32 minuten durende film maakte Prodger beelden van het Schotse platteland vanuit een trein, van wilde zwanen en van een t-shirt dat op een verwarming hangt te drogen. De beelden gaan vergezeld van opnamen van Prodger en haar vrienden, die passages uit hun dagboeken voorlezen, over hoe het was om als homoseksuele tiener op te groeien op het Schotse platteland. Volgens Prodger zelf gaat haar werk over de ‘vloeibaarheid van identiteit vanuit een queer-perspectief’.